Er zijn rondom de geestelijke gezondheidszorg nog veel onduidelijkheden. Er worden fouten gemaakt, het regent soms klachten en mensen vallen soms tussen wal en schip. Toch is er een immens groot verschil met de psychiatrie van vroeger.

Het grootste verschil is misschien wel het feit dat er nu minder taboe rondom geestelijke problematiek heerst. Nog steeds worden zichtbare aandoeningen beter begrepen door de samenleving dan onzichtbare, maar er is hier steeds meer oog voor. Zaken zijn bespreekbaar en mensen streven naar respect en begrip voor een cliënt. Dat was vroeger wel anders.

In de 12e eeuw werd er op een kerkelijke manier gekeken naar psychiatrische aandoeningen. Wanneer mensen afwijkend gedrag vertoonde, was je bezeten door satan. Je werd gedwongen verbannen en rond te zwerven, anders werd je verbrand op de brandstapel of ingezet als rare attractie op kermissen.

Vanaf de 15e eeuw werden mensen met een psychiatrische aandoening dollen en dwazen genoemd. Het duurde dan ook niet lang, of het eerste dolhuis werd geopend in 1442. Dit was het Willem Arntzhuis in Utrecht. Patiënten werden vastgeketend en op een afschuwelijke manier 'behandeld'.  Deze behandelingen zouden nu als een vorm van mishandeling en marteling worden gezien. Ze werden aan hun lot overgelaten, wat resulteerde in ondervoeding, viezigheid, ziektes of zelfs de dood.
Patiënten werden afgesneden van de samenleving en vaak ook van hun familie. Vele kwamen nooit meer uit zo'n 'gekkenhuis', en stierven daar een erbarmelijke dood.



Enkele 'populaire' behandelingen waren:
- Schedelboring
- Het verwijderen van organen
- Lobotomie (hersenoperatie)
- De elektrische shock behandeling
- De Metrozol convulsie therapie, het opwekken van convulsies door het inspuiten van een mengsel met kamfer en olijfolie
- Kunstmatige coma's
- Hydrotherapie, voor agressieve of apathische patiënten. Mensen werden dagen achtereen in baden gelegd, die werden afgewisseld met douches met hogedruk.
- Verwijderen van de eierstokken, dit werd gedaan om hysterie bij vrouwen trachten te genezen



In 1794 kwam er een naamsverandering. Mensen werden niet meer dol of dwaas genoemd, maar krankzinnig. Deze term werd destijds bedacht door Philipe Pinel. Hij bedacht dat je de 'krankzinnigen' ook best los kon laten lopen, in plaats van ze alleen maar vast te ketenen.

De 19e eeuw stond voor een grote verschuiving op het gebied van de psychiatrie. Er werd niet meer op een kerkelijke manier gekeken naar de patiënten, maar op een medische manier. In 1841 werd er voor het eerst in Nederland een krankzinnigenwet opgesteld. In Santvoort opende het eerste krankzinnigenhuis. Vanaf die tijd ging het vooruit en werd er meer onderzoek gedaan naar psychiatrische aandoeningen en werden dokters psychiaters.
Vanaf de jaren '50 werd er voor het eerst medicatie voorgeschreven aan psychiatrische patiënten. Deze periode word de psychiatrische revolutie genoemd. Er werd niet meer alleen gekeken naar het individu, maar ook naar de interactie met de maatschappij en samenleving. Welke factoren konden nog meer invloed hebben op iemands problemen? Deze nieuwe zienswijze was natuurlijk een grote vooruitgang, en staat ook wel bekend als de sociale psychiatrie. Vanuit de sociale psychiatrie ontstond ook, onder leiding van de antipsychiatrie, het sociale model. Er kwam meer aandacht voor het cliëntsysteem, dus familie, vrienden, kennissen enz. Uit deze tijd komen veel therapieën voort zoals de bekende 'systeemtherapie en gezins/relatietherapie'.

Anno 2017 zijn er heel veel therapieën en verschillende theorieën en zienswijze in de geestelijke gezondheidszorg. Er zijn nog veel dingen onduidelijk, maar gelukkig zijn er ook veel dingen wel bekend. De psychiatrie en onderzoek staat nooit stil, gelukkig maar. Met het oog op mensen beter kunnen behandelen, is er altijd vooruitgang nodig. Maar gelukkig leven we niet meer in de tijd van bezetenheid en dolhuizen!